Kurt Hannemann

24 jaar

Kurt Hannemann is geboren op 9 november 1919 in Berlijn. Hij groeit daar op in de wijk Lankwitz. Zijn vader is er boekhandelaar, de firma Hannemann GmbH is gevestigd op de Friedrichstrasse sinds 1931. Kurt komt uit een gezin met drie kinderen.
Kurt gaat in Berlijn naar dezelfde zionistische middelbare school als Joachim Shushu Simon en zij worden actief in de Duitse Hechaloets-beweging. Die bestaat uit  jonge joodse mensen die zich -individueel of groepsgewijs- bij boeren voorbereiden op een bestaan als landbouwer in Palestina.
Kurt bereidt zich voor op emigratie naar Palestina op het landgoed Ellgut-Steinau. Direct na de Kristallnacht worden de bewoners opgepakt en gevangen gezet in kamp Buchenwald.Na zijn vrijlating gaat Kurt kort naar een andere hachsjara opleiding op de Schlosshofstrasse in Bielefeld.

Hij vlucht begin januari 1939 naar Nederland. Hij wordt in eerste instantie opgevangen door de Deventer Vereniging en verblijft aanvankelijk in de vliegschool Teuge in Voorst. Na een paar dagen kan hij zijn hachsjara opleiding -nu op individuele basis- voortzetten op de boerderij van de familie Memelink in Warnsveld.

Na een klein jaar vertrekt hij naar het Werkdorp, voor hem de terugkeer van de ‘einzel-hachsjara’ naar de ‘groeps-hachsjara’. Na de ontruiming van het Werkdorp op 20 maart 1941 behoort hij tot de 60 blijvers. Zij kunnen de oogst nog binnen halen en de lopende zaken afhandelen. Bij de definitieve sluiting van het Werkdorp zoekt hij niet zoals vele anderen van de 60 wel doen een plek in de buurt van het Werkdorp in Noord-Holland maar meldt zich weer in Deventer.

Na een paar weken vertrekt Kurt naar Drenthe om daar zijn ’einzel-hachsjara’ voort te zetten op het Zeijerveld en hij komt in Assen te wonen bij de familie Magnus in de Rolderstraat. Hij verblijft daar tot mei 1942 en keert terug naar Deventer, voor hem het basishonk. Waar hij van de aanstaande transporten naar de ‘arbeidskampen’ hoort.

Kurt was een stille figuur die een verlegen indruk maakte maar duidelijke standpunten verkondigde. Hij vond het bijvoorbeeld beter het lot in eigen handen te nemen. Na de geslaagde onderduikactie van de Palestina pioniers uit Loosdrecht hielden de initiatiefnemers Joachim Simon en Menachem Pinkhof zich een tijdje op de achtergrond en gingen vluchtwegen verkennen in eerste instantie naar Zwitserland. Kurt werd gevraagd de contacten met niet-Joodse helpers zoals de Westerweelgroep te onderhouden en andere helpers uit dezelfde kringen aan te trekken, over het algemeen uit de links-denkende kring. Samen met enkele andere werkdorpers zet hij een nieuw netwerk op van helpers dat gericht is op het verwerven van geld, valse papieren, onderduikadressen etc. Maar dat leverde ook de nodige risico’s op of zoals hij zelf zei: “het is werk dat steeds meer en nieuwe uitdagingen vraagt en te vaak kleine successen en grote teleurstellingen met zich mee brengt”.   
Hij wordt begin oktober 1943 opgepakt als hij bij enkele ondergedoken pioniers in Rotterdam op bezoek is en daar juist een inval wordt gedaan. Ze worden eerst overgebracht naar Vught en worden vrij snel naar Westerbork overgebracht. Er wordt nog een poging ondernomen om de groep arrestanten te bevrijden maar tevergeefs. De volgende dag gaan ze mee op transport naar Auschwitz. Kurt Hannemann is daar na enkele maanden dwangarbeid vermoord op 31 maart 1943. Het lot van zijn ouders en hun twee andere kinderen is niet bekend.   

Biografische gegevens

Familie

Zoon van

  • Lily Hannemann-Samson * 20-01-1882 in Hamburg en † onbekend
  • Georg Hannemann * 21-04-1870 in onbekend † onbekend

Laatste adres

Berlijn-Lankwitz, Waldmanstrasse 23

Laatst bekende verblijfplaatsen in Nederland

  • 06-01-1939
    Voorst, Vliegschool Teuge
  • 10-01-1939
    Warnsveld, Warken B92 (fam. A. Memelink)
  • 19-12-1939
    Deventer, Papenstraat 45
  • 27-12-1939
    Werkdorp Wieringen, Nieuwesluizerweg 42, Slootdorp (Wieringen)
  • 21-07-1941
    Deventer. Papenstraat 45
  • 14-08-1941
    Assen, Rolderstraat 54 (fam. D. Magnus)
  • 16-05-1942
    Deventer, Papenstraat 45
  • 11-11-1942
    Amsterdam, Biesboschstraat 67-III
  • 26-02-1943
    Amsterdam, Hofmeijerstraat 5-I
  • 11-10-1943   
    Op transport naar Kamp Vught
  • 18-10-1943
    Op transport naar kamp Westerbork
  • 19-10-1943
    Op transport naar Auschwitz