Heinrich Max Spittel

Heinrich Max Spittel is geboren op 27 februari 1918 in Berlijn. Zijn ouders wonen in het begin van hun huwelijk in Eisenach op de Marienthalstrasse 17. Rondom 1910 wonen daar 420 Joden. Zij maken ongeveer 1 procent van de stadsbevolking uit. In 1933 was hun aantal teruggelopen tot 378 en in 1939 woonden er door emigratie nog 215.
Het gezin Spittel woont dan al lang in Berlijn.
Heinrich groeit op in Berlijn en gaat in 1937 op hachshara naar Landgoed Jägerlust in de buurt van Flensburg. Hij is vanaf 1935 samen met  Sophie Wald. Zij hebben elkaar ontmoet op een bijeenkomst van de haboniem, een internationale socialistische-zionistische jeugdbeweging. Ook zij gaat naar Jägerlust om zich voor te bereiden op een toekomst in Palestina.

Na de Kristallnacht wordt Heinrich net als de andere bewoners van Jägerlust gearresteerd en vastgezet in het politiebureau van Kiel. Van daaruit worden ze overgebracht naar kamp Sachenhausen waar ze eind december 1938 worden vrijgelaten als ze toezeggen het Duitse Rijk te zullen verlaten. Sophie zit 1 dag gevangen en wordt dan vrijgelaten.
De Kristallnacht, hun arrestatie en gevangenschap zijn de redenen om te emigreren. Zij vertrekken medio februari 1939 naar Nederland en melden zich bij de Deventer Vereniging. 

Heinrich vindt al vlot een plek bij de familie Wagenvoort in Vierakker. Sophie gaat naar Steenderen. Drie maanden later, in de zomer van 1939 meldt hij zich in het Werkdorp en gaat er als tuinier aan de slag. Hij komt er Siegfried Rosenthal tegen die hij al in Jägerlust heeft leren kennen.

Heinrich behoort tot de 60 blijvers na de ontruiming van het Werkdorp op 20 maart 1941. Bij de definitieve sluiting vertrekt hij eind juli naar Arnhem waar ook Sophie werk heeft gevonden. Tussen augustus 1941 en april 1942 keert hij terug naar Noord-Holland en vestigt zich in Hoorn. Dit is ook het adres waar een andere werkdorper en ook een tuinman woont, Ernst Levenbach.
In april 1942 keert Heinrich terug naar Arnhem vanwege het ‘Jodenvrij’ maken van Noord-Holland en werkt hij als tuinier bij particulieren. In het najaar overleggen Sophie en hij met Kurt Hannemann over een eventuele onderduik. Voor ze daar een besluit over hebben genomen worden ze in december 1942 opgepakt en afgevoerd naar kamp Westerbork. Ze verblijven daar zo’n tien maanden en gaan in september 1943 op transport naar Auschwitz.

Hein gaat naar het Buna-Monowitz kamp, ook wel Auschwitz III waar de meeste gevangen binnen een paar weken sterven. Dit heeft alles te maken met het zware en ongezonde werk dat ze moeten verrichten in de synthetische rubberfabriek van IG-Farben. Heinrich houdt het daar ruim een jaar uit. In augustus 1944 wordt de fabriek voor het eerst gebombardeerd door de Engelsen. De dwangarbeiders, waaronder Heinrich worden daarna overgebracht naar een kamp in Frankrijk, kamp Natzweiler-Struthof, net over de grens met Duitsland. Dit kamp dat was ingericht door de Duitsers vanwege de aanwezigheid van graniet en wordt Nacht und Nebel genoemd. Op 23 november 1944 wordt dit kamp bevrijd door de Amerikanen en de gevangen worden even voor die tijd via kamp Dachau overgebracht naar kamp Buchenwald. In maart 1945 worden de gevangenen nog overgebracht naar Bergen-Belsen. Dit kamp wordt op 15 april 1945 bevrijd door de Russen.      

Heinrich heeft zich opgegeven voor repatriëring naar Nederland maar komt niet voor op de transportlijsten en sterft naar verluid door ontbering en uitputting tien dagen nadat de Engelse troepen Bergen-Belsen hebben bevrijd. Zijn vrouw Sophie Wald overleeft de oorlog en emigreert naar Palestina, trouwt daar, krijgt twee dochters en sterft in 2012.