Menni De Vries

Menni is in 1901 geboren in Leer, een plaats in Noord-Duitsland aan de Eems op 35 km van de stad Emden. Hij groeit op in een gezin met drie kinderen. Oost-Friesland is het land van de veeboeren, veehandelaren, veemarkten en slachterijen. Na de machtsovername van de nationaalsocialisten in 1933 wordt direct een slachtverbod in alle slachthuizen voor Oost-Friesland, waartoe Leer behoorde, afgekondigd. Ook moesten de slachtmessen worden ingeleverd en worden vernietigd. Op de veemarkt van Leer werd een deel afgeperkt voor joden.
In 1939 worden alle joden in Leer gedwongen naar de zogenoemde Jodenhuizen te verhuizen. En begin 1940 moesten alle joden Leer hebben verlaten. De ouders van Menni verhuizen naar Berlijn. Zij worden vanuit Berlijn in september 1942 naar Theresienstadt gedeporteerd, de vader van Menni wordt in juni 1943 vermoord, zijn moeder een jaar later in Auschwitz. 

Zijn oudere broer Ludwig (1899) wordt veroordeeld op basis van de zogenoemde “Heimtückewet” van 20 december 1934. Vrij vertaald de boosaardigheidswet op basis waarvan een ieder veroordeeld kon worden als het nazidom in welke vorm dan ook belachelijk werd gemaakt of beledigd. Op 16 juni 1938 wordt Ludwig veroordeeld tot 6 keer 5 jaar cel wegens ‘bedrog’. Hij wordt overgebracht naar Buchenwald en sterft daar op 26 februari 1941. Zijn jongere zus Frieda (1904) woonachtig op de Lippehnerstrasse 35  in Berlijn gaat op 3 februari 1943 met het 28ste Oosttransport naar Auschwitz. Zij wordt daar samen met haar 3 jarig zoontje Jonathan direct na aankomst vermoord.    

Menni is Leer in 1934 ontvlucht en gaat naar Nederland. Hij behoort op 24 april 1934 tot de eerste groep pioniers die neerstrijkt in de net drooggelegde polder Wieringermeer. Vanaf het begin van zijn pioniersperiode richt hij zich in zijn werk op de veestapel. Hij gaat tot het personeel behoren van het Werkdorp en wordt benoemd tot voorwerker.

In november 1936 arriveert Rosa Winter samen met andere pioniers uit Keulen in het Werkdorp. Ze worden verliefd en trouwen op 24 december 1937. Dan is het eerste kind op komst, Mia de Vries wordt twee maanden later geboren op 25 februari 1938 in Amsterdam. En anderhalf jaar later komt de tweede, Fritz Ino ter wereld, hij is geboren op 24 september 1939, ook in Amsterdam.

Na de ontruiming van het Werkdorp op 20 maart 1941 behoort hij met zijn gezin tot de blijvers. Bij de definitieve sluiting in augustus 1941 verhuist het gezin naar Zwolle. Menni vindt er werk op de boerderij van familie Slingerland in Olst maar dit houdt in november 1941 op. Daarna is hij her en der werkzaam als los werkman. En als hij geen werk heeft wordt het gezin onderhouden door het Joods Comité.  

Menni heeft, getuige zijn Sperre-nummer 35726, geprobeerd om via de Calmeyer-lijst uitstel van transport te bewerkstelligen voor zijn gezin. Calmeyer zocht voor alle Joden die aangaven dat zij hun wortels in Portugal hadden liggen uit of zij wel voljoods waren. Vele uit Portugal stammende Joden gaven aan dat hun joodse afstamming inmiddels zo verwaterd was door huwelijken met christenen dat zij geen joden meer waren in de definitie van de nazi’s.
Het is mogelijk dat Menni deze route heeft bewandeld, al dan niet om tijd te rekken en dat zij er aanvankelijk van uitgingen dat Rosa en de kinderen ook onder zijn nummer vielen -dit was in het begin gangbaar- en dat later bleek dat Rosa het apart moest c.q. kon aanvragen voor haarzelf en de kinderen. Het kan dus ook zijn dat ze hiermee hebben geprobeerd nog meer tijd te rekken. Want zolang er geen uitsluitsel was van Calmeyer en de zijnen over al dan niet voljoods-zijn ging je niet op transport. Op de Joodse Raad informatiekaart van Rosa en hun kinderen staat het Calmeyer-nummer 39649 vermeld. Er is dus voor zowel Menni als Rosa onderzoek gedaan. Het heeft hen echter niet mogen baten.

Op 6 april 1943 wordt door de bezetter afgekondigd dat alle Joden de provincie Overijssel en Gelderland moeten hebben verlaten voor 10 april 1943. Het gezin de Vries wordt op 9 april 1943 opgepakt en vastgezet in kamp Vught. Twee maanden later, op 7 juni 1943 wordt Rosa met Mia en Fritz naar kamp Westerbork overgebracht. Rosa wordt ondergebracht in barak 62, de beide kinderen komen in het ziekenhuis van kamp Westerbork terecht. Menni wordt een maand later op 2 juli 1943 naar Westerbork getransporteerd. Eind augustus 1943 gaan ze op transport naar Auschwitz. Rosa en de beide kinderen Mia en Fritz worden direct na aankomst vermoord, Menni na een klein jaar dwangarbeid op 31 maart 1944.